Ochroną konserwatorską objęty jest układ urbanistyczny Starego Miasta, który tworzą:
Rynek, pl. Żwirki i Wigury, a także ulice Kościuszki, Głowackiego i Mickiewicza oraz
przyległe. W skład zabytkowego zespołu budynków staromiejskich wchodzą: kamieniczki
z przełomu XIX i XX w. z secesyjną ornamentyką; kościół parafialny p.w. Św. Jakuba
Apostoła z XV w.; ratusz z 1909 r. projektu Gabriela Niewiadomskiego; Sąd Rejonowy
i stodoła plebańska.
XV-wieczny kościół p.w. Św. Jakuba, utrzymany w stylu gotyckim, z przebudowaniami
neogotyckimi z przełomu XIX/XX w., w tym po pożarze z roku 1904. W obiekcie tym
można oglądać jeden z najstarszych zabytków Brzeska - obraz Matki Boskiej Nieustającej
Pomocy.
Do zabytków zaliczono też figurę św. Floriana, wzniesioną w 1731 r., po pożarze w
1904 roku została ustawiona na środku Rynku Starego Miasta.
W Brzesku warto również odwiedzić zabytkowe cmentarze. Przy ul. Czarnowiejskiej
cmentarz wojskowy z czasów I wojny światowej i cmentarz wyznania mojżeszowego z
około tysiącem nagrobków. Cmentarz wojskowy ma ścianę szczytową z tablicą inskrypcyjną,
zespół bramny, monument centralny i pomnik z granitu na zbiorowej mogile. Przy
ulicy Kościuszki znajduje się cmentarz parafialny sprzed 1813 r. Zachowały się tutaj
zabytkowe nagrobki i tablice upamiętniające czasy i ludzi, którzy przeminęli.
Od strony frontowej usytuowano Grób Nieznanego Żołnierza pochodzący z 1925 r.
WARTO ZWIEDZIĆ W OKOLICACH BRZESKA
W Dębnie (9 km od Brzeska) warto odwiedzić XV-wieczny zamek mieszczący od roku 1978
Oddział Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Obiekt, położony na wzgórzu w otoczeniu
XIX-wiecznego parku krajobrazowego, składa się z 4-piętrowych ceglanych budynków
na kamiennym podmurowaniu, zamkniętych wokół prostokątnego dziedzińca, zdobionych
basztami i wykuszami oraz unikatową późnośredniowieczną kamieniarką. Fakt, że
budowla przetrwała ponad pięć stuleci w mało zmienionej formie (a zamieszkiwały
ją w tym czasie bogate magnackie i szlacheckie rody m.in. Dębińskich, Wesselinich,
Tarłów, Lanckorońskich, Jastrzębskich), przyciąga corocznie wielu turystów,
którzy podziwiają w niej zarówno ciekawe ekspozycje wnętrz mieszkalnych i
reprezentacyjnych z okresu od XV do XVIII wieku, jak i gospodarczych (
wśród nich imponującą kuchnię zamkową i spiżarnię z pełnym wyposażeniem).
Piękno komnat oraz znakomita sceneria i akustyka dziedzińca sprawiają, że odbywają
się tu liczne imprezy, koncerty (m.in. na zabytkowych organach z r. 1686) oraz
uroczystości ślubne w komnacie zamkowej. Powodzeniem cieszą się także imprezy
plenerowe dla dzieci i dorosłych (Dni Dziecka, Turnieje Rycerskie). Zamkowe wnętrza
wykorzystuje się ponadto na potrzeby filmów fabularnych, dokumentalnych i reklamowych.
Za odpłatnością wynajmuje się również osobom prywatnym i firmom komnaty zamku bądź
jedną z malowniczych piwnic. W sezonie zimowym (styczeń, luty) organizowane są
"wieczory zwiedzania zamku w Dębnie" dla grup wycieczkowych urozmaicane opowieściami
i legendami oraz lampką wina.
Informacje dotyczące zwiedzania i imprez tel. (0-14) 66-580-35.
W Dołędze (20 km na północ od Brzeska) można zwiedzić udostępnione w 1981 r. muzeum
mieszczące się w dworze szlacheckim pochodzącym z I połowy XIX w. Dzieje dworu wiążą
się ściśle z tak ważnymi wydarzeniami jak rabacja chłopska 1846 r. i powstanie
styczniowe 1863 r.
Na przełomie XIX i XX wieku dwór był jednym z ognisk kultury polskiej poprzez
swoje związki z ludźmi tej miary co Ignacy Maciejowski (Sewer), Stanisław Wyspiański,
Adam Asnyk, Lucjan Rydel, bracia Tetmajerowie, prof. Michal Siedlecki, prof. Tadeusz
Garbowski. Muzeum, obok pamiątek historycznych, prezentuje wnętrza dworskie z XIX wieku
(biedermeier, secesja).
Informacje dotyczące zwiedzania tel. (0-14) 671-54-14.
Szczepanów
W odległości 8 km na płn. - wsch. od Brzeska położona jest miejscowość Szczepanów,
której początki sięgają XI w. Wieś była miejscem narodzin św. Stanisława biskupa
krakowskiego i tu znajduje się sanktuarium tego męczennika. Zabytki: gotycki kościół
parafialny p.w. św. Marii Magdaleny - ufundowany przez Jana Długosza (XV w.), który
jest połączony z nowym z 1914 r.; kościół św. Stanisława (XVIII w.), na miejscu urodzin
legendarnego świętego - kapliczka (XIX w.) i źródło.
Gród na wzgórzu Bocheniec w Jadownikach
W miejscowości Jadowniki, na wzgórzu Bocheniec (na płd. - wsch. od Brzeska),
znajdują się pozostałości wczesnośrdniowiecznego grodu. Był to jeden z ważniejszych
obiektów architektury obronnej doby plemiennej, związany z istniejącym w Małopolsce
państwem Wiślan. Gród istniał w IX-X w., a jego upadek wiązał się z kryzysem starej
organizacji w czasach pierwszych Piastów. Wokół grodu istniała sieć osad nieobronnych.
|